Przemiany, jakie dokonują się w ostatnich latach w naszym kraju oprócz aspektów pozytywnych mają także wydźwięk negatywny. Są nim niekorzystne zjawiska społeczne, których eskalację możemy obserwować. Ubóstwo, bezrobocie, nasilająca się agresja, narkomania, pijaństwo, kryzys bezdomności to tematy dość drażliwe i raczej takie, których się unika, a przecież problemy te, powiązane ze sobą, tworzą mechanizmy zagrożenia ładu społecznego. Jednym z najbardziej widocznych zjawisk patologii społecznej jest dziś problem osób pozostających w kryzysie bezdomności.

Brak jest dokładniejszych informacji o skali zjawiska bezdomności w Polsce. Jedynym miarodajnym źródłem wiedzy w tym zakresie jest liczba osób, którym formalnie udzielona została pomoc przez Ośrodki Pomocy Społecznej. Liczba ta ulega okresowym zmianom, oscylując wokół wartości 30 tysięcy. Na podstawie danych zebranych podczas Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych, jakie przeprowadzono w latach 2015-2019 przedstawiają się one następująco: w 2015 r. – 36 161 osób, w 2017 r. – 33 408 osób, w 2019 r. – 30 330 osób (źródło: opracowanie własne NIK na podstawie danych z Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych przeprowadzonego w latach: 2015, 2017, 2019)
https://www.nik.gov.pl/plik/id,22486,vp,25161.pdf

Natomiast ze sprawozdań nadsyłanych przez organizacje pozarządowe do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w związku z udzieloną dotacją na pomoc osobom bezdomnym wynika, iż udzielają one pomocy ok. 80-130 tysiącom osób. Szacunkowe dane, które określają liczbę bezdomnych na 300 tysięcy pochodzą od Stowarzyszenia Monar.

Rozbieżności te wynikają z faktu, iż część osób bezdomnych uzyskuje pomoc z kilku źródeł, co powiększa ogólną liczbę osób objętych pomocą. Nie wszyscy zgłaszający się po pomoc żywnościową i medyczną a deklarujący się jako osoby bezdomne są legitymowani, co również wpływa na zawyżenie tych statystyk. W dodatku bezdomni, częściej niż inne grupy, przemieszczają się po kraju, bądź nie korzystają z oferowanych oficjalnie form pomocy, co dodatkowo utrudnia ich dokładną ewidencję.

W sposób widoczny wzrasta liczba osób koczujących w miejscach publicznych. Ludzi bezdomnych można spotkać na dworcach, w parkach, na klatkach schodowych budynków mieszkalnych, w noclegowniach i szpitalach, do których przywożeni są wprost z ulicy. Przeciętnego człowieka na ogół nie interesują powody, które decydują o tym, że ktoś staje się bezdomnym. Tymczasem kryzys bezdomności na ogół jest wynikiem dysfunkcji i patologii już zaistniałej, a związanej przede wszystkim z różnymi formami uzależnień. Poza tym w kryzysie bezdomności mogą znaleźć się osoby, które doświadczyły eksmisji lub przeżywają poważne trudności w relacjach rodzinnych, a pojawiające się wówczas konflikty często pozostają bez możliwości ich rozwiązania, bez wypracowania kompromisu i osiągnięcia porozumienia. Przyczyną tejże dysfunkcji i patologii są również te sytuacje, kiedy dochodzi do tego, że osoba bezdomna, dążąc do zaspokojenia swoich potrzeb, jest niejako zmuszona do podejmowania takich działań i zachowań, które są niezgodne z prawem i ogólnie przyjętymi normami postępowania, np. do kradzieży, wyłudzeń, żebractwa czy też prostytucji.

Bardzo ważną rolę profilaktyczno-resocjalizacyjną pełnią schroniska dla osób zmagających się z kryzysem bezdomności. Niestety większość tego typu placówek w naszym kraju ogranicza się do zaspokojenia podstawowych potrzeb tych, którzy do nich trafiają. Z powodów tzw. „przepełnienia” schronisk często pomija się tak bardzo potrzebne w tych placówkach formy działań, jakimi są terapia i resocjalizacja.

Schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi zapewnia pobyt osobom bezdomnym, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej pomocy i opieki w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, ale nie wymagają usług
w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki np.: zakład opiekuńczo-leczniczy lub zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy. Schronisko zapewnia tymczasowe schronienie wraz z usługami opiekuńczymi oraz w miarę możliwości wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej.

Zgromadzenie zakonne Małe Dzieło Boskiej Opatrzności – Orioniści, Prowincja Polska prowadzi na terenie naszego kraju dwa schroniska dla osób bezdomnych: w Czarnej k/Wołomina i w Łaźniewie k/Błonia, które dbają nie tylko o zapewnienie swym podopiecznym podstawowych potrzeb natury fizycznej, ale jednocześnie troszczą się o zaspokojenie potrzeb natury psychicznej oraz powrót do właściwego funkcjonowania w życiu społecznym.

Najmłodszą placówką księży orionistów, służącą niesieniu pomocy ludziom bezdomnym jest Ośrodek dla bezdomnych z usługami opiekuńczymi w Łaźniewie k/Błonia. Ośrodek ten przeznaczony jest tylko i wyłącznie dla mężczyzn. Na podstawie decyzji administracyjnych wydawanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej dzielnicy Wola miasta stołecznego Warszawy kierowani są do niego mężczyźni z terenu miasta stołecznego Warszawy i z warszawskich szpitali. W okresie jesienno-zimowym (w trybie interwencyjnym) trafiają tu bezdomni wprost z ulicy, którzy nie posiadają żadnego ubezpieczenia. Otrzymują oni pomoc w uzyskaniu dokumentów tożsamości (których często nie posiadają), orzeczeń o stopniu niepełnosprawności i pomoc w znalezieniu pracy. Mają zapewniony pobyt czasowy w Ośrodku. Pierwsi bezdomni pojawili się w Łaźniewie w listopadzie 2002 roku. Początkowo było ich 20. Później liczba ta wzrosła i zmieniała się w zależności od możliwości lokalowych. Od stycznia 2005 roku schronisko funkcjonuje jako Ośrodek dla bezdomnych mężczyzn z usługami opiekuńczymi i przewidziany jest na 50 podopiecznych z nastawieniem na pomoc świadczoną im w okresie ich rekonwalescencji, bowiem są to mężczyźni niepełnosprawni, po hospitalizacji, którzy zakończyli leczenie szpitalne. Jak zauważyć można, schronisko pełni ważną rolę, biorąc pod uwagę działalność resocjalizacyjną oraz profilaktyczną. Jego zadaniem jest nie tylko zaspokajanie potrzeb fizycznych, ale także dbanie o to, aby podopieczny miał możliwość powrotu do normalnego życia i funkcjonowania w społeczeństwie. Pomoc w rozwiązywaniu problemów osobistych, pomoc w walce z nałogiem, który przyczynia się do degradacji osoby, odrzucenia jej przez ogół społeczeństwa i zepchnięcia na margines społeczny oraz wsparcie duchowe są elementami niezbędnymi w całym procesie resocjalizacji. Placówki prowadzone przez księży orionistów z pewnością spełniają te warunki, a ich działalność można streścić w słowach założyciela – św. Alojzego Orione:

„Doskonała radość może rodzić się jedynie w doskonałym poświęceniu się Bogu i ludziom, wszystkim ludziom, najbardziej biednym, jak też fizycznie i moralnie zniekształconym, najbardziej upadłym, obciążonym winą, wrogim”. (Don L. Orione. W imię Boskiej Opatrzności. Najpiękniejsze stronice. Apostolicum, Ząbki 1998, s. 141)

Dom Zakonny Małe Dzieło Boskiej Opatrzności – Orioniści w Łaźniewie realizuje projekty na rzecz osób bezdomnych (w tym chorych, niepełnosprawnych i uzależnionych) przy współudziale Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy – Biura Pomocy i Projektów Społecznych. Obecnie od 01-12-2022 r. do 31-07-2024 r. realizowany jest projekt zatytułowany: „Schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi”. W naszym Ośrodku w Łaźniewie podejmowane i realizowane były i są następujące działania na rzecz osób znajdujących się w kryzysie bezdomności:

– poprawa sytuacji socjalno-bytowej (zamieszkanie, całodobowe wyżywienie, zaopatrzenie w odzież i środki czystości itp.)

– poprawa jakości zdrowia poprzez pomoc specjalistyczną (możliwość korzystania ze świadczeń zdrowotnych, pomoc medyczną lekarzy specjalistów i pielęgniarek, zaopatrzenie w środki opatrunkowe i lekarstwa, wykonywanie opatrunków i iniekcji)

– terapia psychologiczna w obszarze uzależnień od alkoholu, narkotyków, hazardu, która ma za zadanie ukształtować na nowo właściwe postawy życiowe oraz pomóc w odbudowaniu relacji międzyludzkich i rodzinnych

– działania pracownika socjalnego zmierzające w kierunku usamodzielnienia i aktywizacji społecznej mieszkańców schroniska (troska o uzyskanie przez podopiecznych niezbędnych dokumentów, świadczeń, uprawnień itp.)

Celem tych działań jest podniesienie standardów życiowych osób bezdomnych, aktywizacja społeczna i zawodowa oraz
usamodzielnienie się i powrót do samodzielnej egzystencji w społeczeństwie.